Czym jest dobrostan psów?
Dobrostan psa nie sprowadza się wyłącznie do zaspokojenia podstawowych potrzeb fizjologicznych. To pojęcie złożone, dynamiczne, obejmujące zarówno stan zdrowia fizycznego, jak i dobrostan psychiczny, społeczny oraz behawioralny. Współczesne ujęcie dobrostanu – zgodne z Teorią Pięciu Domen Davida Mellora – akcentuje nie tylko eliminowanie cierpienia, ale przede wszystkim umożliwienie zwierzęciu doświadczania pozytywnych stanów emocjonalnych.
Z perspektywy behawiorysty, trenera i praktyka pracy z psami, troska o dobrostan nie polega na spełnianiu wybranych norm, lecz na całościowym zrozumieniu potrzeb zwierzęcia oraz ich konsekwentnej realizacji w codziennym życiu. Kluczowa jest tu zarówno wiedza o zachowaniach gatunkowych, jak i zdolność obserwacji konkretnego psa jako jednostki.
Pies potrzebuje:
1. Poczucia bezpieczeństwa
Poczucie bezpieczeństwa to warunek podstawowy dla prawidłowego funkcjonowania emocjonalnego. Stabilność środowiska, przewidywalność sytuacji, poszanowanie przestrzeni osobistej i obecność opiekuna, który reaguje adekwatnie do emocji psa – to czynniki wpływające bezpośrednio na obniżenie stresu i umożliwienie adaptacji.
2. Odpowiedniego żywienia i opieki zdrowotnej
Dieta powinna być dostosowana do wieku, rasy, aktywności i stanu zdrowia psa. Podobnie jak regularna opieka weterynaryjna, profilaktyka oraz obserwacja wagi, stanu skóry, sierści czy apetytu. Właściwe żywienie to nie tylko jakość składników – to również sposób ich podawania, spokojne warunki posiłku i brak konkurencji o zasoby.
3. Warunków do odpoczynku i regeneracji
Zwierzę potrzebuje spokojnego, komfortowego miejsca, w którym może odpoczywać, wyciszyć się i obserwować otoczenie bez presji. To szczególnie istotne w przypadku psów wrażliwych, starszych, chorych lub tych, które zmagają się z problemami lękowymi. Odpoczynek musi być realnie dostępny i respektowany przez domowników.
4. Możliwości eksploracji i aktywności fizycznej
Ruch i eksploracja są naturalnymi potrzebami psa. Powinny być dostosowane do jego indywidualnych możliwości fizycznych i psychicznych. Spacer nie powinien być jedynie aktywnością fizyczną, ale również okazją do stymulacji sensorycznej, eksploracji środowiska, węszenia i podejmowania samodzielnych decyzji.
5. Kontaktów społecznych – zgodnych z potrzebami psa
Psy są zwierzętami społecznymi, jednak nie każdy pies odczuwa potrzebę częstych interakcji z innymi psami. Kluczowe jest umożliwienie kontaktu z człowiekiem, w tym bliskości, wspólnego działania, współuczestnictwa w codzienności. Jednocześnie pies musi mieć prawo do rezygnacji z kontaktu – zarówno z ludźmi, jak i innymi zwierzętami – bez wywierania presji.
6. Jasnych zasad i spokojnej komunikacji z człowiekiem
Dobrostan budowany jest także poprzez przewidywalność, zrozumiałe reguły i komunikację opartą na uważnej obserwacji oraz reagowaniu na sygnały wysyłane przez psa. Zwierzę potrzebuje spójnych, spokojnych i adekwatnych reakcji opiekuna. To właśnie one stanowią fundament zaufania i relacji, które wpływają na emocjonalną równowagę psa.
